In aanloop naar de verkiezingen van 29 oktober pleiten vrijwel alle partijen voor minder geluidsoverlast rond Schiphol. Maar over de aanpak verschillen ze sterk: krimp van het aantal vluchten, strengere geluidsnormen, of vertrouwen op technologische innovatie. Op dat laatste punt baseren het huidige kabinet en een aantal partijen hun inzet op groei van Schiphol: zodra nieuwe, ‘stillere’ vliegtuigen de overlast van omwonenden hebben verminderd, kan het aantal vluchten weer omhoog. Maar vermindert een ‘stillere’ vloot daadwerkelijk hinder voor omwonenden?
Wat veroorzaakt hinder bij omwonenden?
Hinder wordt veroorzaakt door meer dan alleen het geluidsniveau per vliegtuig. Het wordt voor een belangrijk deel ook veroorzaakt door het aantal vliegtuigpassages, de tijd dat het geluid te horen is en het tijdstip waarop.
Het aantal vluchten is in de afgelopen 30 jaar fors gestegen; zo waren er 239.000 vluchten in 1992, 394.000 in 1999 en 474.000 in 2024 (1). De toename van het aantal vliegtuigbewegingen is een belangrijkere factor in de hinderbeleving geworden. Dit komt omdat omwonenden steeds vaker geconfronteerd worden met langere perioden van voortdurend hoorbaar vliegtuiggeluid, een soort ‘deken’ van geluid. Perioden van rust ontbreken. Dit levert (soms onbewuste) stressreacties op bij omwonenden die op de langere duur slecht kunnen zijn voor de gezondheid. Bovendien vinden er nog steeds zo’n 24.000 nachtvluchten per jaar plaats die kunnen leiden tot slaapverstoring.
Afname geluidsniveau nieuwe vliegtuigen niet merkbaar op de grond
Dat nieuwe vliegtuigen minder geluid produceren staat buiten kijf. De MRS heeft een beperkte analyse laten uitvoeren door ingenieursbureau M+P. Zij hebben het geluid van diverse oude en nieuwe vliegtuigtypen op zes locaties vlakbij de luchthaven gemeten. M+P concludeert dat de geluidreductie afhankelijk is van welke specifieke vliegtuigtypen vergeleken worden, en dat deze beperkt is tot 0,5 tot 2,5 dB voor landende vliegtuigen en 2 tot bijna 5 dB voor opstijgende vliegtuigen. Volgens onder meer M+P zijn geluidsdalingen per passage pas echt merkbaar voor mensen als het verschil minstens 5 tot 10 dB is. De geconstateerde reductie is dus in de praktijk nauwelijks hoorbaar. Dit wordt ook toegelicht in een reportage van NH-nieuws (2) waarin experts van NLR, Airbus en KLM vertellen over het effect van nieuwe vliegtuigen.
Minder geluid per vliegtuig betekent niet minder hinder
De resultaten van M+P passen in een historische trend waarbij het geluid van vliegtuigen is afgenomen. Hoewel dat tot begin vorige eeuw ook tot minder geluidshinder leidde, heeft er in de afgelopen 20 jaar geen afname van de hinder meer plaatsgevonden. Dit blijkt onder meer uit data van het Compendium voor de Leefomgeving[3]. Daarnaast blijkt uit data van de Gezondheidskundige Evaluatie Schiphol (1993-2005) en de GGD Gezondheidsmonitor (vanaf 2012) dat het aandeel ernstig gehinderden sindsdien niet is gedaald – ondanks ‘stillere’ vliegtuigen. Vanwege de eerder benoemde factoren, betekent minder geluid per vliegtuig niet automatisch minder hinder.
Visie MRS op groei Schiphol
Het streven van verschillende partijen om Schiphol te laten groeien op basis van een ‘stiller’ wordende vloot is dan ook niet te rijmen met het verminderen van hinder voor omwonenden. Hoewel het goed is dat vliegtuigen door technologische ontwikkelingen steeds wat minder lawaaiig worden, kan hinder niet losgezien worden van andere factoren zoals het aantal vluchten. Door de ‘geluidsruimte’ die ontstaat door een ‘stillere’ vloot op te vullen met nog meer vliegtuigen dan voorheen, gaan omwonenden er op achteruit.
Bovendien is er geen noodzaak voor extra vluchten. Volgens een eerdere studie van het ministerie van IenW zijn 396.000–438.000 vluchten voldoende voor de bereikbaarheid van Nederland[3]. 478.000 vluchten ligt daar ruim boven. Het kabinet erkent zelf ook dat groei losstaat van de werkelijke behoefte[4]. De prioriteit zou nu moeten liggen bij de gezondheid en rechtsbescherming van omwonenden, het verkrijgen van een natuurvergunning en het behalen van de klimaatdoelen. Daarom roept de MRS alle politieke partijen op niet in te zetten op dit paradoxale groeimodel.
[1] Royal Schiphol Group. (geen datum). Maandelijkse Verkeer & Vervoer cijfers 1992 – heden. Vindplaats: https://www.schiphol.nl/nl/schiphol-group/verkeer-en-vervoer-cijfers/.
[2] NH Nieuws. (20 augustus 2024). NH Airtime: hoeveel stiller zijn stillere vliegtuigen nou echt?. Vindplaats: https://www.nhnieuws.nl/nieuws/339635/nh-airtime-hoeveel-stiller-zijn-stillere-vliegtuigen-nou-echt.
[3] Compendium voor de Leefomgeving (8 juli 2024). Geluidhinder Schiphol, 2004 – 2022, vindplaats: https://www.clo.nl/indicatoren/nl216107-geluidhinder-schiphol-2004-2022.
[4] Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 24 juni 2022, Bestemmingenanalyse voor adequate bereikbaarheid, vindplaats: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/06/24/b03a-bestemmingenanalyse-voor-adequate-bereikbaarheid#.
[5] Tieman, R. (22 juli 2025). Verslag van een schriftelijk overleg. Kamerstuk 29665 nr. 573, vindplaats: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-1208403.pdf, antwoord 10.
