Veelgestelde vragen

Wat doet de MRS voor omwonenden?

De MRS probeert het beleid met betrekking tot de kwaliteit van de leefomgeving rondom Schiphol positief te beïnvloeden. De MRS brengt hierbij de stem van de omgeving in de lopende beleidstrajecten in. Dat doet de MRS via gevraagde en ongevraagde adviezen aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat. De minister is verplicht om op adviezen te reageren.

Voor de MRS zijn het tegengaan van geluidshinder en verbetering van de gezondheid belangrijk. We zien een stijgende trend van het aantal ernstig gehinderden in de omgeving van Schiphol. De toename hangt sterk samen met de groei van het luchtverkeer. Door die groei is er in veel gebieden rondom Schiphol regelmatig een welhaast ononderbroken stroom van vliegtuigbewegingen. Er zijn in de afgelopen jaren verscheidene maatregelen gerealiseerd om de geluidsbelasting (en daarmee de geluidshinder) in de omgeving van Schiphol te beperken. Maar, die maatregelen hebben onvoldoende effect gehad om in de praktijk een merkbare verbetering van de leefomgeving te bewerkstelligen.

Hoe kan ik me aansluiten bij de MRS?

De MRS bestaat uit 10 gekozen bewonersvertegenwoordigers. Zij vertegenwoordigen de bewoners die direct de effecten van het luchtvaartbeleid ervaren. Daarnaast zijn er 4 vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, die elk verschillende deelbelangen vertegenwoordigen.

De raad wordt ondersteund door een aantal experts op diverse kennisgebieden. De onafhankelijke voorzitter en secretaris-directeur van de MRS, in samenwerking met het ondersteunende bureau, zijn verantwoordelijk voor het faciliteren en functioneren van de raad.

De clustervertegenwoordigers zijn gekozen door de kiespersonen van de bewonersorganisaties rondom de verschillende start- en landingsbanen van Schiphol. Individuen kunnen zich aansluiten bij één van de bewonersgroepen die er momenteel zijn (voor een overzicht kijk hier: https://maatschappelijkeraadschiphol.nl/kieskaart/

Als er geen bewonersgroep in de buurt te vinden is, dan kunnen omwonenden ook een nieuwe bewonersgroep vormen. Lees hiervoor de richtlijnen. Wil je op de hoogte blijven van de MRS? Dan kun je je aanmelden voor de nieuwsbrief die regelmatig wordt verstuurd.

Hoeveel gehinderden zijn er rondom Schiphol?

Omwonenden van luchthavens en bewoners die dicht bij vliegroutes wonen, hebben soms (ernstig) overlast van het geluid van vliegtuigen. Er zijn verschillende onderzoeken naar de aantallen (ernstig) gehinderden gedaan. Volgens berekeningen van het RIVM ervoeren in heel Nederland in 2016 ruim 259.000 mensen ernstige hinder door het geluid van vliegverkeer. De MRS kijkt voornamelijk naar de gehinderden rond Schiphol.

Bij berekeningen van het aantal gehinderden wordt naar vaste geluidscontouren gekeken, terwijl ook buiten die contouren gehinderden wonen. Het aantal gehinderden hangt dus af van de wijze waarop de hinder wordt berekend.

Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft in de Monitor Nationale Omgevingsvisie 2022 de ontwikkeling van het aantal gehinderden en slaapverstoorden binnen de in de gelijkwaardigheidscriteria opgenomen geluidscontouren inzichtelijk gemaakt. In 2018 ondervonden 173.000 van de 819.000 inwoners binnen het gebied met een geluidbelasting van 48 dB(A) Lden of meer ernstige hinder. (Ernstige) slaapverstoring kwam in dat jaar voor bij circa 22.000 van de 220.000 inwoners binnen de 40 dB(A) Lnight-contour.

De MRS heeft To70 gevraagd om de aantallen gehinderden en het aantal vluchten vanaf Schiphol te plotten in een grafiek. Dit geeft een goed beeld van de samenhang tussen het aantal vluchten en het aantal gehinderden.

Volgens de van Schiphol zelf ondervonden in 2023 naar schatting 92.000 omwonenden ernstige hinder van vliegtuiglawaai. ’s Nachts wordt van 18.000 omwonenden de slaap ernstig verstoord.

Zoals hierboven beschreven zijn er grote verschillen in de aantallen en die zijn afhankelijk van wie de cijfers berekend. Het lijkt erop dat Schiphol zelf de aantallen gehinderden flink lager inschat.

De vertegenwoordigers van de omwonenden zijn niet blij dat er van Schiphol zoveel mensen ernstige hinder ondervinden.

Waar kan ik een melding/klacht doen over geluidshinder?

Waar kan ik een melding/klacht doen over geluidshinder?
De laatste jaren is de overlast ten gevolge van groei in vliegverkeer toegenomen. Het is dan ook goed mogelijk dat je als omwonende overlast ervaart. De MRS adviseert om melding te maken van deze overlast. Als meldingen zijn geregistreerd, ziet de overheid hoe groot de omvang van de hinder is en wordt er vervolgens nagedacht over hinderbeperkende maatregelen.

Er zijn verschillende manieren om klachten te melden:

Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS) is een meldpunt dat is opgericht door Schiphol voor hindermeldingen over het vliegverkeer rondom Schiphol. Op bezoekbas.nl vindt u informatie over verschillende onderwerpen, zoals baangebruik, vliegroutes, baanonderhoud en wet- en regelgeving.
https://bezoekbas.nl/

Meld vliegherrie is een burgerinitiatief door omwonenden opgericht. Op deze site kunt u melding maken van overlast door vliegverkeer. Meld vliegherrie is open, transparant en maakt persoonlijke verhalen zichtbaar. De website geeft inzicht in het leed achter de vliegtuigoverlast.
https://vliegherrie.nl/

MRS is een voorstander van een onafhankelijk meldpunt waar omwonenden terecht kunnen met meldingen en klachten. En daarnaast vindt de MRS het belangrijk dat alle klachten en meldingen worden meegewogen in het luchthavenbeleid

Waarom verhuizen mensen die last hebben van geluidshinder van Schiphol niet gewoon?

Verhuizen omdat je last hebt van vliegtuiggeluid is makkelijker gezegd dan gedaan. Het is niet redelijk om dat van mensen te verwachten. Mensen wonen soms al tientallen jaren op dezelfde plek. Er zijn bovendien veel zaken rondom Schiphol veranderd in de loop der jaren:

De aantallen vluchten zijn enorm toegenomen. Dat laat onderstaande figuur goed zien. In 1992 ging het om 238.000 vluchten. Nog geen tien jaar later was dat aantal gestegen naar 400.000. In de periode 2017-2019 werd het maximum van 500.000 vluchten bereikt.Vanwege corona is het aantal vluchten tijdelijk gedaald, maar dat loopt inmiddels weer snel op.
In 2004 is een extra baan geopend: de Polderbaan. Daardoor zijn nieuwe gebieden onder vliegroutes komen te liggen.
Vliegroutes in het luchtruim worden aangepast, bijvoorbeeld vanuit veiligheidsoogpunt of technologische veranderingen. Zo kan het zijn dat iemand eerder geen last had, maar na de verandering in het luchtruim wel.
Het gebied waar geluidshinder wordt ervaren is erg groot, dus verhuizen naar een gebied zonder vlieghinder betekent ver reizen naar werk of school (zie kaartje met meldingen van geluidshinder).

Grafiek met het jaarlijkse aantal vluchten op Schiphol

Kaartje van geluidshinder meldingen per woonplaats

Hoe staat berekende geluidsbelasting in verhouding met geluidsmeting?

Kijk hier een video over meten en berekenen van vliegtuiggeluid: https://www.vliegtuiggeluid.nl/video-over-vliegtuiggeluid

De Rijksoverheid bepaalt de geluidsnormen en de grenzen waaraan een luchthaven moet voldoen. Dat gaat uit van jaargemiddelden van alle vluchten met een weging naar dag, avond en nacht, de zogenaamde Lden-maat. Er wordt op basis van berekeningen door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) getoetst of een luchthaven zich aan de wet houdt.
Om berekeningen te valideren zijn metingen nodig. Er zijn diverse initiatieven om geluid te meten, zoals het programma PAMV. Daaruit blijkt dat er een systematisch verschil is tussen berekenen en meten.

Daarnaast wordt geluidshinder niet alleen bepaald door het geluidsvolume, maar ook door het aantal passages, de piekwaarde, de hoogte, de duur en de rustperioden.
Een recente rechterlijke uitspraak (zie RBV) geeft burgers het recht om de weten hoe hoog de lokale geluidbelasting daadwerkelijk is. Dit is ook een voorwaarde voor individuelerechtsbescherming. Daarmee kan een omwonende met overlast ook een klacht onderbouwen. Zie ook de vraag over de rechtszaak RBV
Lees meer informatie: https://www.rivm.nl/onderwerpen/luchtvaart

Zijn ‘stillere’ vliegtuigen een oplossing voor omwonenden?

Stillere vliegtuigen worden door luchtvaartmaatschappijen vaak genoemd als oplossing voor de hinderproblematiek. KLM claimt in het plan Schoner, stiller, zuiniger (2023) dat de nieuwe vliegtuigen die het bedrijf aanschaft tot 50 procent stiller zijn. Maar, wat betekent dat nu precies?

Geluidsniveaus worden gemeten in decibellen. Voor niet-ingewijden is dat een wat lastige maat, omdat het gaat om een logaritmische schaal. Een verschil van drie decibel staat gelijk aan twee keer zo veel geluidsintensiteit. Wie vlakbij een stofzuiger staat, staat bloot aan ongeveer 70 decibel. Gaat er een tweede stofzuiger aan (twee keer zoveel geluid) dan staat dat gelijk aan 73 decibel.

De claim van 50 procent stiller slaat dus op de geluidsintensiteit. Dat betekent 3 decibel minder, maar dat is in de praktijk nauwelijks hoorbaar. Volgens geluidsexpert van de TU Delft Dick Simons ervaar je pas bij een afname van zo’n 10 dB ook echt een halvering van de luidheid van het geluid op de grond (Pointer, 9 april 2024). Ook andere geluidsexperts geven dat aan, zie bv. Franken (15 november 2018) tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.

‘Stillere’ vliegtuigen produceren dus nog steeds veel geluid. Onderzoekers van het RIVM (Devilee et al., 2024) concluderen bovendien dat hinder onder vliegroutes in de Schipholregio niet alleen wordt veroorzaakt door het geluidsniveau, maar ook door aantallen vliegtuigbewegingen, grondgeluid, vluchtblokken (aantal en duur) en totale rust tussen deze vluchtblokken.

De bijdrage die vlootvernieuwing kan leveren aan het daadwerkelijk verminderen van hinder wordt daarom naar het oordeel van de MRS sterk overschat. De MRS benadrukt dat voor een daadwerkelijke vermindering van de geluidshinder het noodzakelijk is om het totaal aantal vluchten te verminderen waardoor ruimte ontstaat om rustperiodes te creëren.

Wat verstaat men onder ‘nachtsluiting’ van Schiphol?

De nachtperiode op Schiphol loopt van 23.00-07.00u. Jaarlijks worden er maximaal 32.000 vluchten tijdens de nacht toegestaan. Heel veel mensen die rond Schiphol wonen, worden hierdoor gestoord tijdens hun slaap. Het kabinet wil het aantal nachtvluchten verminderen naar 27.000 per jaar. De MRS vreest dat deze 5.000 vluchten dan verschuiven naar de randen van de nacht en nog steeds voor hinder zorgen.

In 2023 werden er 24.500 nachtvluchten uitgevoerd op Schiphol. De overlast van de nachtvluchten zal dus niet minder worden als er 27.000 vluchten per jaar mogen plaatsvinden.

Er zijn drie varianten die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) voor een nachtsluiting van Schiphol overweegt vanaf eind 2026. Eén daarvan is dat de luchthaven van 23 tot 7 uur helemaal dicht gaat. De andere varianten betreffen een sluiting van 24-5u, oftewel een gedeeltelijke nachtsluiting. Voor de gezondheid van de omwonenden blijkt dat een nachtrust van minimaal 8 uur essentieel is. (advies hoge gezondheidsraad België)

De plannen (van het ministerie van IenW) met betrekking een gedeeltelijke nachtsluiting van Schiphol liggen momenteel voor in de Balanced Approach procedure bij de Europese Commissie. Deze luiden vooralsnog:

De meest lawaaiige vliegtuigen worden in de nacht geweerd, deze mogen tussen 23.00 en 07.00 uur niet meer naar Schiphol komen en vertrekken. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Boeing 747-400, een ouder toestel dat vooral nog voor vrachtvluchten wordt gebruikt.

Het maximale aantal vliegtuigbewegingen in de nacht gaat verder omlaag. Nu mogen er nog 32.000 vliegtuigen per jaar in de nacht starten en landen op Schiphol. Vanaf november 2025 zijn dat er nog maximaal 27.000. Dit is een grotere beperking dan eerder was opgenomen in het notificatiepakket van maatregelen, in september 2023. Dit staat los van de beoogde (gedeeltelijke) nachtsluiting.

Voor november 2026 overweegt het kabinet een (gedeeltelijke dit wil zeggen van 24.00 uur – 05.00 uur) nachtsluiting op Schiphol.

De gemeente Amsterdam eist een nachtsluiting van 23.00 tot 07.00 uur, zodat burgers 8 uur nachtrust kunnen genieten.

Hoe wordt de ervaren geluidshinder gemeten?

Hinder wordt niet gemeten. Er wordt wel gekeken naar het aantal klachten en meldingen die via de officiële instanties worden geregistreerd. De MRS wil graag hinder meten door nieuwe hinderindicatoren op te stellen:

Het aantal vluchten
Piekbelasting (lawaai per vlucht)
Rusttijden

De MRS geeft adviezen aan de Minister en geven hierbij aan dat juiste metingen in het belang van gezondheid zijn. Lees hiervoor ook het Onderzoeksrapport geluidshinder en slaapverstoring luchtvaart 2020 – GGD GHOR Nederland

Kan ik zelf geluidsmetingen doen?

De MRS is voorstander van het idee dat burgers zelf vliegtuiggeluid kunnen meten. Invoering is echter afhankelijk van een nieuw geluidstelsel. Op individuele basis geluidsmetingen doen, wordt momenteel nog niet als een wettelijk instrument gezien. De Nederlandse overheid werkt aan een nieuw Stelsel Regulering Vliegtuiggeluid.

Het bestaande systeem van berekende gemiddelde geluidbelasting binnen contouren voldoet niet. Aan die normen kunnen burgers geen rechten ontlenen. Dit zou moeten worden aangevuld met gemeten lokale hinderindicatoren die de basis vormen voor effectieve individuele rechtsbescherming. De berekende geluidsbelasting rekent ook de stilteperiodes mee ne bovendien wonen er ook geluidgehinderden buiten de contouren. Dit laatste is bekrachtigd in het RBV-vonnis (zie de uitspraak).

Het nieuwe Stelsel Regulering Vliegtuiggeluid geeft een indicatie van de door omwonenden daadwerkelijk ervaren hinder (gezondheidsschade en aantasting leefomgeving) dan de bestaande normen voor gemiddelde geluidsniveaus (Lden/Lnight). Dat kent slechts collectieve normen.

Dit stelsel is ontstaan uit langjarig onderzoek door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) via intensieve samenwerking tussen experts uit verschillende disciplines en burger wetenschappers. Het RIVM ondersteunt mensen die zelf metingen willen doen. Kijk op https://www.samenmeten.nl/ voor meer informatie.

Hoe zit het met de rechtszaak van RBV?

Op 20 maart 2024 deed de rechtbank in Den Haag uitspraak in de zaak die Stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV) heeft aangespannen tegen de overheid. Lees meer over deze uitspraak : .ECLI:NL:RBDHA:2024:3734, Rechtbank Den Haag, C-09-632625-HA ZA 22-610 (rechtspraak.nl) en Staat handelt onrechtmatig: belang omwonenden Schiphol stelselmatig ondergeschikt aan luchtvaart (rechtspraak.nl)

Circa 1,4 miljoen mensen die in de omgeving van Schiphol wonen, ondervinden meer geluidshinder dan de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) toelaatbaar vindt, aldus de RBV.

Voor meer dan 200.000 omwonenden is geluidshinder en vervuiling slecht voor hun gezondheid en woongenot. Dit kan variëren van astma, slapeloosheid en stress tot hart- en vaatziekten. De relatie tussen vliegtuiglawaai en gezondheidsproblemen staat wetenschappelijk vast.

Rechter heeft RBV deels in het gelijk gesteld

RBV wil dat de rechter de omwonenden van Schiphol, die nu rechteloos zijn, een wettelijke bescherming biedt. Een recente rechterlijke uitspraak geeft burgers het recht om de weten hoe hoog de lokale geluidbelasting daadwerkelijk is. Dit is ook een voorwaarde voor individuele rechtsbescherming. De rechter heeft de RBV in het gelijk gesteld en de overheid moet voor april 2025 maatregelen nemen om de burgers beter te beschermen.

Lees hier meer over de rechtszaak van de RBV https://www.beschermingtegenvliegtuighinder.nl/rbv-zaak-in-notendop/

De Staat is tegen de uitspraak in hoger beroep gegaan in het voorjaar van 2024.

Wat zijn de gezondheidseffecten van blootstelling aan vliegtuiggeluid?

De blootstelling aan vliegtuiggeluid kan verschillende effecten hebben op het welzijn en de gezondheid van mensen. Voorbeelden zijn:

(Ernstige) hinder
Slaapverstoring
Verhoogd risico op hart- en vaatziekten
Stress
Gehoorverlies
Achteruitgang van leerprestaties van kinderen
Verstoring van dagelijkse activiteiten

De meest recente cijfers van onderzoek naar geluidhinder zijn uit 2020. Op de kaart zijn die hier te vinden:

En in rapportvorm: Onderzoeksrapport geluidshinder en slaapverstoring luchtvaart 2020 – GGD GHOR Nederland

Deze informatie wordt verzameld in de 4-jaarlijkse GGD gezondheidsmonitor De Gezondheidsmonitors | Gezondheidsmonitor (monitorgezondheid.nl). Op dit moment wordt dat onderzoek herhaald. Het duurt nog minimaal een jaar voordat nieuwe hindercijfers beschikbaar komen.

Lees meer over : https://www.vliegtuiggeluid.nl/effecten-vliegtuiggeluid-op-mensen